Ánh sáng xanh có ở mọi nơi xung quanh chúng ta. Nó mang lại cho con người một số lợi ích đáng kể về sức khỏe. Xong, ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử do con người tạo ra lại mang đến những tác động xấu cho chính cơ thể con người.
Trong bài viết này, mình sẽ gợi ý cho bạn 6 cách để bảo vệ bản thân khỏi tác động có hại của ánh sáng xanh. Bạn hãy tham khảo nhé.
Ánh sáng xanh là gì?
Ánh sáng xanh được định nghĩa là ánh sáng năng lượng cao có thể nhìn thấy được. Chúng có bước sóng ngắn từ 380 đến 500 nm.
Ánh sáng xanh đôi khi được chia thành ánh sáng xanh tím (khoảng 380 đến 450 nm) và ánh sáng xanh lam (khoảng 450 đến 500 nm).
Ánh sáng xanh có ở đâu?
Ánh sáng xanh được chia thành 2 loại: Tự nhiên và nhân tạo.
- Mặt trời là nguồn phát ánh sáng xanh tự nhiên duy nhất. Cơ thể con người được cấu tạo để thích nghi với loại ánh sáng này.
- Bóng đèn huỳnh quang, bóng đèn sợi đốt là những nguồn phát ánh sáng xanh nhân tạo thường thấy trong đời sống hàng ngày.
Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ hiện đại, các thiết bị dựa trên công nghệ đi-ốt phát quang (LED) trở nên phổ biến hơn và được sử dụng rộng rãi. Chúng đều là những nguồn phát ánh sáng xanh. Có thể kể đến như màn hình máy tính, điện thoại thông minh, ti vi, đèn LED,… Việc thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo từ những thiết bị này có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bạn.
Lợi ích của ánh sáng xanh với cơ thể người
– Giúp tỉnh táo hơn. Khi không ở vào thời gian hiệu suất cao nhất trong ngày, việc tiếp xúc với ánh sáng xanh có thể tăng thời gian phản ứng và sự tỉnh táo của cơ thể.
– Tăng cường khả năng nhận thức, sự tập trung và trí nhớ.
– Cải thiện tình trạng trầm cảm theo mùa. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, liệu pháp ánh sáng xanh hiện nay là một trong số những phương pháp điều trị phổ biến để làm giảm chứng trầm cảm theo mùa (SAD – seasonal affect disorder). Nhất là khi phối hợp với thuốc chống trầm cảm.
– Cải thiện tình trạng mụn trứng cá. Ánh sáng xanh tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và giảm viêm ở các nốt mụn.
– Cải thiện các vấn đề của da. Dày sừng hoạt tính và bệnh vẩy nến mảng bám có thể cải thiện bằng cách điều trị ánh sáng xanh. Liệu pháp này cũng được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy.
Tác động có hại của ánh sáng xanh
Mặc dù ánh sáng xanh đem lại một số lợi ích nhất định đối với cơ thể con người, song nó cũng gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe như các vấn đề về mắt, về giấc ngủ, về sức khỏe tinh thần và một số vấn đề khác.
Ánh sáng xanh và các vấn đề về mắt
Cấu trúc của mắt người có thể bảo vệ mắt khỏi một số loại ánh sáng. Ví dụ, võng mạc của mắt, là một bộ phận nhạy cảm với ánh sáng, được giác mạc và thủy tinh thể bảo vệ khỏi các tác hại của tia UV.
Tuy nhiên, những cấu trúc này không bảo vệ được mắt khỏi ánh sáng xanh. Hầu như tất cả ánh sáng xanh có thể nhìn thấy đều đi qua giác mạc, thể thủy tinh, dịch kính rồi được hấp thụ tại võng mạc.
Theo bác sĩ chuyên khoa II Tăng Hồng Châu (Bệnh viện Mắt Sài Gòn), ánh sáng xanh là một phần thiết yếu khi hiển thị màu sắc. Nhưng trong trực quan, nó lại không được hấp thụ bởi giác mạc và thủy tinh thể của mắt bởi loại ánh sáng này là thẳng nhất và có năng lượng cao nhất.
Nghiên cứu ban đầu cho thấy tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng mỏi mắt, khô mắt, mờ mắt, đục thủy tinh thể, tổn thương võng mạc,…
Mỏi mắt
Ánh sáng nhân tạo từ màn hình máy tính, điện thoại thông minh và các thiết bị kỹ thuật số khác có thể làm giảm độ tương phản dẫn đến hiện tượng mỏi mắt. Biểu hiện các triệu chứng như đau nhức mắt hoặc bị kích thích, nhìn đôi và khó tập trung gây ảnh hưởng đến công việc cũng như học tập.
Khô mắt
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi sử dụng các thiết bị điện tử, chúng ta thường có xu hướng ít chớp mắt hơn. Điều này đồng nghĩa với việc mắt bị giảm độ ẩm và gây ra tình trạng khô mắt.
Ảnh hưởng đến giác mạc
Ánh sáng xanh làm giảm tuổi thọ của lớp tế bào biểu mô. Dẫn đến tình trạng mắt bị kích thích, nhìn mờ.
Đục thủy tinh thể
Thủy tinh thể hấp thụ một lượng đáng kể ánh sáng xanh để bảo vệ tế bào võng mạc. Chính sự hấp thụ này khiến cho thủy tinh thể phải trải qua sự giảm độ trong suốt hoặc thay đổi màu sắc (đục thủy tinh thể).
Bảo vệ đôi mắt của bạn khỏi ánh sáng xanh và tia cực tím (tia UV) là góp phần vào việc làm chậm khởi đầu của quá trình lão hóa của cả giác mạc và võng mạc.
Tổn thương võng mạc
Tùy thuộc vào bước sóng và thời gian tiếp xúc với ánh sáng xanh mà võng mạc có thể bị tổn thương ở những mức độ khác nhau. Các nghiên cứu được thực hiện trên động vật cho thấy ngay cả khi tiếp xúc với ánh sáng xanh trong thời gian ngắn (từ vài phút đến vài giờ) cũng có thể gây hại.
Tiếp xúc quá nhiều với loại ánh sáng này có thể làm hỏng các tế bào nhạy sáng trong võng mạc. Điều này có thể gây ra các vấn đề về thị lực như thoái hóa điểm vàng (hay còn gọi là thoái hóa hoàng điểm) tuổi già.
Thoái hóa điểm vàng (AMD) là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở những người trên 50 tuổi. Người bị thoái hóa điểm vàng vẫn có tầm nhìn xung quanh bình thường. Nhưng sẽ mất khả năng nhìn thấy chi tiết ở vùng trung tâm thị giác. Những hình ảnh được nhìn thấy sẽ trở nên mờ, méo mó, biến dạng. Kèm theo đó khả năng đọc, lái xe, nhận dạng màu sắc, sự tương phản cũng bị suy yếu nghiêm trọng.
Gây ra các tật khúc xạ
Nhiều nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc với màn hình điện tử có thể dẫn đến sự xuất hiện và phát triển thị lực kém ở trẻ em. Tỷ lệ cận thị cũng trở nên cao hơn, tương quan với sự gia tăng thời gian đọc màn hình.
So với việc đọc màn hình điện tử, các hoạt động ngoài trời sẽ tốt hơn cho trẻ em. Khi tham gia hoạt động ngoài trời, trẻ em được tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên. Việc này làm giảm sự xuất hiện và tiến triển cận thị.
Ánh sáng xanh ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ
Chu kỳ thức – ngủ tự nhiên của cơ thể phần lớn được kiểm soát bởi một loại hormone gây ngủ gọi là melatonin. Việc sử dụng màn hình điện tử, đặc biệt là vào ban đêm, có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ của bạn. Bởi ánh sáng nhân tạo từ các thiết bị điện tử sẽ làm rối loạn nhịp sinh học (chu kỳ thức – ngủ) của cơ thể.
Theo một nghiên cứu của các nhà khoa học, chỉ cần 2 giờ tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo vào ban đêm đã làm cơ thể ngừng giải phóng hoặc làm chậm quá trình tiết ra hormone ngủ melatonin.
Ánh sáng xanh và bệnh ung thư
Ánh sáng nhân tạo làm rối loạn chu kỳ thức – ngủ tự nhiên không chỉ khiến cơ thể bạn cảm thấy mệt mỏi,. Nó còn là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư (các bệnh ung thư liên quan đến hormone như ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt), tiểu đường, bệnh tim mạch, béo phì, suy nhược…
Đại học Harvard (Mỹ) đã công bố một nghiên cứu chỉ ra sự liên quan chặt chẽ giữa nguy cơ mắc bệnh ung thư vú ở phụ nữ và tình trạng tiếp xúc với nhiều ánh sáng xanh nhân tạo của môi trường sống vào ban đêm. Theo đó, những người phụ nữ sống trong khu vực có cường độ ánh sáng vào ban đêm càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng lớn.
Ánh sáng nhân tạo từ điện thoại di động, chiếu thẳng vào mắt khi chúng ta sử dụng trong phòng tối hoặc thiếu ánh sáng, còn là nguyên nhân gây ra tình trạng khô kết mạc mắt. Trong thời gian dài có thể dẫn đến ung thư mắt và mù lòa.
Ánh sáng xanh và các vấn đề sức khỏe ở trẻ em
Trẻ em khi tiếp xúc quá nhiều với loại ánh sáng này có thể gia tăng nguy cơ mắc các bệnh béo phì, cận thị và các vấn đề về tập trung chú ý.
Vào ban đêm, nó có thể khiến cơ thể của trẻ tiết ra hormone gây ngủ melatonin chậm hơn so với người lớn.
Ánh sáng xanh với sức khỏe tâm thần
Việc mắt tiếp xúc nhiều với ánh sáng nhân tạo vào ban đêm có liên quan đến các triệu chứng của bệnh trầm cảm.
Tuy nhiên, việc tiếp xúc vào ban ngày có thể mang lại tác dụng tích cực. Do vậy, nó được sử dụng như một liệu pháp điều trị chứng trầm cảm theo mùa (SAD). Nghiên cứu cho thấy tiếp xúc với ánh sáng xanh 20 phút vào buổi sáng giúp làm giảm bớt các triệu chứng SAD.
6 cách đơn giản bảo vệ cơ thể trước ánh sáng xanh
Điều chỉnh độ sáng màn hình và độ sáng xung quanh
Theo bác sĩ chuyên khoa mắt, kể cả khi mắt chúng ta tập trung vào một điểm nào đó có ánh sáng nhân tạo, thì nó vẫn cần ánh sáng xung quanh. Nếu không có ánh sáng xung quanh, mắt sẽ nhanh rơi vào trạng thái mệt mỏi, khó chịu
Để phòng tránh các tác động có hại mà ánh sáng nhân tạo từ các thiết bị điện tử gây ra cho mắt, bạn có thể áp dụng các cách sau đây:
– Điều chỉnh độ sáng màn hình máy tính về mức trung bình. Màn hình máy tính quá sáng hay quá tối đều khiến cho mắt bạn phải điều tiết nhiều.
– Điều chỉnh độ tương phản và kích thước các kí tự hiển thị trên màn hình máy tính, thiết bị di động. Việc này sẽ giúp mắt của bạn đỡ căng thẳng hơn khi đọc các đoạn văn bản.
– Đặt màn hình ở chế độ “ban đêm”. Dùng tông màu ấm để giảm mỏi mắt và rối loạn giấc ngủ. Bạn cũng có thể mua tấm lọc ánh sáng xanh cho máy tính để làm việc vào ban đêm. Bộ lọc ánh sáng xanh có thể làm giảm độ chói trên màn hình máy tính.
– Sử dụng kết hợp ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo. Bạn hãy thư giãn mắt trong khoảng không gian ngoài trời. Ánh sáng mặt trời làm tăng khả năng tổng hợp vitamin D, giúp làm chắc lớp vỏ nhãn cầu. Từ đó sẽ giảm cận thị và các triệu chứng như khô mắt, mỏi mắt, nhức mắt, đau đầu… do mắt phải điều tiết quá mức.
– Bạn nên sử dụng máy tính trong không gian thoáng, hạn chế sử dụng trong không gian tối và hẹp.
Sử dụng đèn đúng quy chuẩn
Trong các loại đèn, chỉ bóng đèn dây tóc là có ánh sáng liên tục. Màn hình máy tính, ti vi, điện thoại, đèn LED, đèn neon… đều có ánh sáng không liên tục.
Thay vì dùng bóng đèn có kích thước dài, bạn nên dùng nhiều bóng đèn có kích thước ngắn. Càng nhiều đèn thì sự mất liên tục của ánh sáng càng giảm và đạt gần như là liên tục.
Ngồi đúng tư thế, giữ khoảng cách với màn hình máy tính
Bạn cần tránh ngồi quá gần màn hình máy tính. Khi đó mức độ ánh sáng tập trung vào mắt bạn sẽ giảm đi.
Bạn hãy đảm bảo khoảng cách từ mắt mình đến màn hình máy tính là 50 – 60 cm. Để đôi mắt cao hơn trung tâm màn hình máy tính khoảng 10 – 20 cm.
Áp dụng quy tắc 20/20/20
Khi sử dụng các thiết bị điện tử, bạn hãy để mắt nghỉ ngơi theo quy tắc 20/20/20. Tức là, cứ sau mỗi 20 phút làm việc với màn hình máy tính, bạn hãy thư giãn mắt trong vòng 20 giây bằng cách nhìn vào vật thể bất kì ở cách xa khoảng 20 feet (khoảng 0,6m).
Giữ ẩm cho mắt
Giữ ẩm cho mắt là việc vô cùng quan trọng giúp giảm thiểu và phòng tránh các bệnh về mắt. Để giữ ẩm cho đôi mắt của mình, bạn có thể sử dụng các biện pháp sau đây:
- Bạn nên giữ tần suất chớp mắt phù hợp: 15 lần/phút.
- Bạn cũng có thể sử dụng nước mắt nhân tạo, hoặc thuốc nhỏ mắt để giữ mắt luôn ẩm.
- Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A và Omega 3 cũng là một cách giúp chống khô mắt hiệu quả. Bạn có thể sử dụng thêm các sản phẩm bổ trợ cho mắt như viên uống vitamin E.
Sử dụng kính chống ánh sáng xanh
Ngoài những cách tự điều chỉnh thói quen sử dụng các thiết bị điện tử mà mình đã nêu ở trên, bạn cũng có thể sử dụng thêm phụ kiện hỗ trợ là kính chống ánh sáng xanh.
Tròng kính được thiết kế có các bộ lọc trong ống kính, có khả năng ngăn chặn hoặc hấp thụ ánh sáng xanh chiếu vào mắt bạn. Trong một số trường hợp chúng chặn cả tia UV.
Sử dụng kính lọc ánh sáng xanh có thể giúp bạn bảo vệ được đôi mắt của mình, giúp mắt không bị mỏi, khô, căng thẳng,… khi làm việc nhiều với màn hình máy tính và bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn, vi khuẩn.
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều thương hiệu với các loại kính chống ánh sáng xanh khác nhau. Bạn hãy đến các cơ sở kính mắt uy tín có bác sĩ tư vấn để chọn cho mình một sản phẩm phù hợp và đảm bảo chất lượng nhé.
Kết luận
Tóm lại, ánh sáng xanh có cả những lợi ích và tác hại đối với sức khỏe con người.
- Tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên vào ban ngày sẽ giúp bạn tỉnh táo, tăng cường trí nhớ. Ngược lại, tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo vào ban đêm có thể khiến bạn mệt mỏi, mất ngủ, gặp các vấn đề về mắt,…
- Sống trong môi trường có cường độ ánh sáng xanh nhân tạo cao vào ban đêm có thể khiến bạn mắc các bệnh ung thư.
Để bảo vệ bản thân khỏi tác hại của ánh sáng xanh, bạn có thể áp dụng các biện pháp:
- Sử dụng công cụ hỗ trợ như màn hình lọc, bộ lọc ánh sáng xanh trên màn hình máy tính, kính lọc ánh sáng xanh.
- Thay đổi thói quen sử dụng thiết bị điện tử. Ngồi đúng tư thế, giữ đúng khoảng cách với màn hình, không sử dụng trong không gian tối và hẹp,…
- Chăm sóc cho mắt bằng cách bổ sung dinh dưỡng (vitamin A, vitamin E, Omega 3) vào chế độ ăn.
Hy vọng bài viết của mình sẽ mang lại những thông tin có ích cho bạn. Cảm ơn bạn đã đọc bài!
