Probiotics có vai trò quan trọng đối với hệ tiêu hóa của mỗi người. Vậy Probiotics được hiểu là gì? Tác dụng mà Probiotic đem lại cho quá trình tiêu hóa và những thực phẩm nào chứa Probiotic. Hãy cùng mình tìm câu giải đáp qua bài viết dưới đây nhé.
Probiotics là gì?
Probiotics còn được gọi là lợi khuẩn. Chúng là những vi khuẩn có lợi và nấm men tốt sống trong đường ruột. Theo khái niệm từ FAO/WHO, probiotics là các vi sinh vật sống. Khi đưa một lượng cần thiết đầy đủ vào cơ thể, sẽ đem lại nhiều lợi ích đáng kể.
Hầu hết mọi người đều nghĩ vi khuẩn đều gây bệnh. Tuy nhiên, bên trong cơ thể chúng ta chứa cả vi khuẩn có hại và có lợi. Các lợi khuẩn có lợi này có vai trò quan trọng, giúp đường ruột khỏe mạnh.
Một vi khuẩn được gọi là probiotics (hay lợi khuẩn), khi chúng có những khả năng sau:
- Có khả năng tự cách ly khỏi cơ thể người
- Có thể tồn tại trong đường ruột, sau khi đưa vào cơ thể hoặc sinh sống trong cơ thể
- Có lợi ích đã được kiểm chứng
- An toàn khi sử dụng
Các loại lợi khuẩn probiotics
Những vi khuẩn có lợi sẽ được đưa vào nhóm lợi khuẩn probiotics. Các chủng vi sinh vật có lợi phổ biến như sau:
- Lactobacillus: Một trong những probiotic phổ biến nhất. Loại này tạo ra lactase, enzyme giúp phân giải lactose. Ngoài ra vi khuẩn này có vai trò tạo ra acid lactic, kiểm soát vi khuẩn gây hại. Vi khuẩn lactobacillus được tìm thấy trong ruột non, miệng và âm đạo.
- Bifidobacterium: Được tìm thấy ở một số sản phẩm sữa. Giúp hội chứng ruột kích thích IBS được giảm thiểu và một số bệnh lý khác. Ngoài ra Bifidobacterium còn giúp hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại trong đường ruột.
- Nấm men như Saccharomyces boulardii hoạt động như các chế phẩm sinh học. Hạn chế tiêu chảy và các vấn đề tiêu hóa khác.
Cơ chế hoạt động của những vi khuẩn có lợi
Hệ sinh thái vi sinh đường ruột có hơn 100 nghìn tỷ vi khuẩn, tương đương với 500 loại vi khuẩn khác nhau. Trong đó, trải đều trên bề mặt của niêm mạc ruột đều có một số các vi sinh vật gây hại.
Cơ chế hoạt động của probiotics là tăng cường hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa. Ngăn chặn các vi khuẩn gây bệnh, cũng như nuôi cấy lại môi trường lợi khuẩn an toàn. Cơ chế hoạt động của từng chủng loại vi khuẩn cũng khác nhau. Ví dụ như:
- Bằng việc thông qua sự bài tiết các chất kháng khuẩn như mucin, ức chế sự bán sinh của vi sinh vật gây bệnh.
- Tạo sự cân bằng đáp ứng miễn dịch của các tế bào lympho T.
- Làm lành những tổn thương tại các cơ quan nơi sinh sống của các vi khuẩn có lợi. Bằng cách tiết ra kháng sinh nội sinh.
- Kích thích cơ thể tự sản xuất enzyme tiêu hóa
- Tiêu diệt, đào thải những vi khuẩn có hại
- Ngăn chặn các độc tố ngấm vào máu và đào thải độc tố theo phân
Tác dụng của probiotics đem lại là gì?
Trú ngụ phần lớn ở ruột, song tác dụng của Probiotics hay men vi sinh lại bao phủ hết cơ quan trong người. Vậy lợi khuẩn Probiotics có tác dụng là gì? Dưới đây là những ích lợi đem lại cho cơ thể khi có đủ lượng probiotic.
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Probiotics bao gồm vi khuẩn có lợi. Đây là những vi sinh vật sống có lợi cho sức khỏe đặc biệt là hệ tiêu hóa.
Khi bạn bị mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, có nghĩa là có quá nhiều vi khuẩn có hại và không đủ vi khuẩn tốt. Sự mất cân bằng này xảy ra khi bạn uống nhiều kháng sinh, chế độ ăn uống kém và nhiều nguyên nhân khác. Hậu quả từ việc này sẽ ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bạn.
Bổ sung probiotic sẽ giúp khôi phục lại sự cân bằng tự nhiên của hệ vi sinh đường ruột.
Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tiêu chảy
Nhờ khả năng ngăn ngừa hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh tiêu chảy , nên probiotics được biết đến rộng rãi.
Tiêu chảy là một tác dụng phụ thường xuất hiện khi dùng thuốc kháng sinh. Một đánh giá lớn của 35 nghiên cứu cho thấy một số chủng men vi sinh có thể làm giảm thời gian tiêu chảy trung bình là 25 giờ.
Probiotics cũng có tác dụng trị các dạng tiêu chảy khác, mà không liên quan đến kháng sinh. Tuy nhiên hiệu quả tùy thuộc vào liều lượng và loại men vi sinh sử được sử dụng.
Bạn có thể kết hợp các chủng như Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus casei và nấm men Saccharomyces boulardii để giảm nguy cơ tiêu chảy.
Thực phẩm bổ sung lợi khuẩn giúp cải thiện sức khỏe tinh thần
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, hệ các vi sinh vật và hệ thần kinh có mối liên hệ với nhau, thông qua trục ruột và não.
Lúc này, lợi khuẩn sẽ được đưa vào cơ thể sẽ giúp nuôi dưỡng đường ruột khỏe mạnh. Đồng thời giúp kiểm soát quá trình sản xuất hormone não bộ. Từ đó, giảm thiểu cortisol giảm căng thẳng, chống trầm cảm và stress hữu hiệu.
Một nghiên cứu trên người cho thấy việc bổ sung các chủng Bifidobacterium và Lactobacillus trong 1–2 tháng có thể cải thiện chứng lo âu, trầm cảm, tự kỷ, suy giảm trí nhớ và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).
Theo kết quả từ việc nghiên cứu 70 công nhân hóa chất trong 6 tuần. Những người tiêu thụ 100 gam sữa chua chứa men vi sinh mỗi ngày hoặc uống một viên nang chứa men vi sinh hàng ngày đã nhận được những lợi ích đối với sức khỏe nói chung, giảm hứng trầm cảm, lo lắng và căng thẳng.
Việc bổ sung men vi sinh liên tục trong 8 tuần, giúp làm giảm mức độ trầm cảm và giảm mức protein phản ứng C (một dấu hiệu của chứng viêm) và các hormone như insulin, so với những người không dùng men vi sinh.
Giảm hội chứng ruột kích thích
Probiotics là có tác dụng gì? Câu trả lời không thể bỏ qua đó là cải thiện triệu chứng ruột kích thích.
Một số loại men vi sinh từ các chủng Bifidobacterium và Lactobacillus, đã giúp giảm các triệu chứng bệnh viêm loét đại tràng nhẹ.
Những triệu chứng khó chịu như đầy hơi, chướng bụng sẽ được giảm thiểu. Vì thế bổ sung chế phẩm lợi khuẩn hằng ngày, sẽ giúp cải thiện hội chứng ruột kích thích ở trẻ em và người lớn hiệu quả.
Giảm dị ứng và chàm sữa
Với những trẻ sơ sinh có tình trạng bị chàm sữa, việc điều trị bằng khuẩn probiotic có thể làm giảm tình trạng nghiêm trọng bệnh chàm ở trẻ.
Tuy nhiên, so với không có lợi khuẩn, các chủng lợi khuẩn hiện có có thể tạo ra rất ít hoặc không có sự khác biệt nào trong việc cải thiện tình trạng bệnh.
Mối liên hệ giữa men vi sinh và việc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh chàm vẫn còn yếu, và cần phải nghiên cứu thêm.
Tăng cường miễn dịch
Men vi sinh có khả năng làm giảm thời gian nhiễm trùng đường hô hấp. Lợi khuẩn Lactobacillus crispatus cũng minh chứng là làm giảm 50% nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) ở phụ nữ.
Tuy nhiên về hiệu quả giữa men vi sinh và hệ thống miễn dịch, cần được nghiên cứu nhiều hơn.
Hỗ trợ giảm cân và giảm mỡ
Probiotic có tác dụng giúp hỗ trợ giảm cân và giảm mỡ hiệu quả, thông qua một số cơ chế khác nhau. Nói chung, hệ tiêu hóa khỏe mạnh là điều kiện quan trọng để giảm cân. Vì thế, probiotic giúp tăng cường sức khỏe đường ruột cũng sẽ gián tiếp hỗ trợ quá trình giảm cân của bạn.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về tác động của hệ tiêu hóa với việc giảm cân tại bài viết này.
Trong một nghiên cứu, bổ sung synbiotic làm tăng sự phong phú của vi khuẩn đường ruột có liên quan đến các tác động tích cực đến sức khỏe, đặc biệt là Bifidobacterium và Lactobacillus. Nó dường như cũng làm tăng sự phong phú của hệ vi sinh vật đường ruột và tăng sự phong phú của các vi khuẩn có lợi.
Cách bổ sung lợi khuẩn probiotic
Có nhiều cách để bổ sung lợi khuẩn probiotic, bạn tham khảo ở phần tiếp theo của bài viết nhé.
Nguồn thực phẩm chứa probiotic
Probiotic không ở đâu xa, mà có thể tìm thấy bên trong các thực phẩm ăn hằng ngày của bạn. Điển hình một số sản phẩm như sữa chua, đồ uống từ sữa. Hay từ thực phẩm lên men như là kim chi, kombucha, cải chua, và những sản phẩm từ đậu nành cũng có một số vi khuẩn axit lactic.
Sử dụng các chế phẩm sinh học
Men vi sinh có thể được bào chế dưới dạng viên nén, viên nang hay bột có chứa vi sinh vật có lợi. Bạn có thể dễ dàng sử dụng những sản phẩm này.
Tuy nhiên, bạn hãy chú ý một số chế phẩm sinh học có thể bị axit dạ dày phá hủy trước khi chúng đến được ruột. Nghĩa là bạn không nhận được bất kỳ lợi ích từ lợi khuẩn mà bạn mong muốn.
Nếu bạn muốn nhận được bất kỳ lợi ích sức khỏe nào được kể ở trên, điều quan trọng là bạn phải tiêu thụ đủ liều lượng.
Hầu hết các nghiên cứu cho thấy lợi ích khi sử dụng liều lượng từ 1 tỷ đến 100 tỷ sinh vật sống, hoặc đơn vị hình thành khuẩn lạc (CFU) mỗi ngày.
Lưu ý khi sử dụng men vi sinh
Uống probiotic khi nào?
Cách sử dụng men vi sinh để có tác dụng tốt nhất, với người lớn cần lưu ý như sau:
- Nên sử dụng 2-3 lần/ngày, uống trước khi ăn
- Nếu đang sử dụng kháng sinh, cần uống cách xa kháng sinh tối thiểu 2h
- Men vi sinh có thể dùng chung với sữa, nước đun sôi để nguội hoặc nước hoa quả
- Không sử dụng nước quá nóng (trên 40 độ C) hoặc quá lạnh (nước đá) để trộn men vi sinh
- Không dùng chung men vi sinh với đồ uống có cồn
- Để đảm bảo hiệu quả điều trị được tốt, nên uống theo đợt từ 5-7 ngày.
Tác dụng phụ khi uống men vi sinh
Probiotics được hiểu là những vi khuẩn có lợi, an toàn khi sử dụng lâu ở người khỏe mạnh. Tuy nhiên, để đảm bảo tính an toàn cần phải có sự chỉ định từ phía bác sĩ. Dưới đây là một trong những tác dụng phụ, từ việc sử dụng sai cách Probiotic có thể gây ra:
- Da bị dị ứng, nổi phát ban hay nổi mẩn đỏ
- Gây khó chịu nhẹ ở dạ dày
- Chướng bụng, đầy hơi và tiêu chảy những ngày đầu sử dụng
- Táo bón hoặc khó tiêu.
Kết luận
Với bài viết này, chắc hẳn bạn đã hiểu Probiotics nghĩa là gì và có tác dụng gì cho sức khỏe. Hi vọng bạn sẽ sử dụng đúng cách Probiotic, từ đó giúp cho sức khỏe của bạn được nâng cao.
Nếu bạn có điều gì thắc mắc về vi khuẩn đường ruột, hãy đặt câu hỏi ở phần bình luận nhé.
Nguồn tham khảo: Healthline
